Đội tuyển Việt Nam không hề đánh giá thấp nguồn cầu thủ Việt kiều và ngoại binh nhập tịch. Nhưng đối thủ đã đi con đường ấy nhanh hơn so với chúng ta.
Philippe Troussier, HLV cùng ĐT Việt Nam trải qua 3 trận thua liên tiếp trước một Indonesia lột xác nhờ dàn cầu thủ con lai từng đưa ra một quan điểm đáng chú ý. Đó là nếu muốn vươn tầm châu lục hay hướng tới giấc mơ World Cup, ĐT Việt Nam phải có cầu thủ Việt kiều đủ hay, ngoại binh đủ chất và nội binh đủ giỏi. Bằng không, ngay cả Pep Guardiola, Jose Mourinho cũng chẳng thể thành công.
Công thức tạo nên kiềng ba chân cho những nền bóng đá đang phát triển là điều mà bóng đá Việt Nam đã nghĩ tới. Trải qua những bối cảnh lịch sử khác nhau, sự nhìn nhận về tầm quan trọng ấy được cụ thể hoá bằng hành động. Đơn cử như tại giai đoạn này, ĐT Việt Nam có 2 cầu thủ Việt kiều chất lượng là Cao Pendant Quang Vinh và Nguyễn Filip. Vài tháng trước, “Những chiến binh sao Vàng” trở lại với chiến lược nhập tịch ngoại binh giỏi, vốn từng đứt quãng hơn 1 thập kỷ. Sự xuất hiện và toả sáng của Nguyễn Xuân Son cho thấy việc chọn lọc, tìm kiếm hiền tài là những cầu thủ Việt Nam gốc nước ngoài là đúng đắn.
Con đường bóng đá Việt Nam đi phù hợp với xu thế chung của nhiều nền bóng đá phát triển muốn hội tụ nguồn lực để từng bước bắt kịp với các đội tuyển mạnh hàng đầu thế giới. Nhưng khi bóng đá Việt Nam đi một thì các nền bóng đá trong khu vực, với điển hình là Malaysia và Indonesia đã có bước thứ ba, thứ bốn. Nếu như bóng đá Việt Nam hiện có khoảng 100 cầu thủ Việt kiều từ trình độ khá đến trung bình thì con số này với Indonesia và Malaysia vượt trội hơn cả về số lượng lẫn chất lượng.
Indonesia sở hữu dàn con lai gốc Indonesia đang chơi tại Hà Lan. Malaysia bắt đầu có thành công từ nhóm cầu thủ tương tự vốn thi đấu ở Nam Mỹ và Tây Ban Nha. Không chỉ có nhiều hơn về lực lượng và chất lượng của nhóm cầu thủ con lai, hai nền bóng đá này còn tăng tốc mạnh mẽ nhờ “doping tiền”. Tỷ phú Erik Thohir cùng thái tử Jorhor – Tunku Ismail Sultan Ibrahim trở thành những nhân tố chủ chốt đẩy nhanh quá trình chọn lọc, thuyết phục và nhập tịch Indonesia, Malaysia cho các cầu thủ giỏi.
Bóng đá Việt Nam quả thực không phải không nhìn thấy con đường. Nhưng chúng ta vẫn thiếu những Mạnh thường quân đủ sức tạo đòn bẩy mạnh mẽ như thế để thuyết phục những cầu thủ Việt kiều chất lượng bậc nhất về đầu quân cho ĐT Việt Nam. Đấy là chưa nói đến việc, nguồn lực Việt kiều mạnh về bóng đá của Việt Nam trên thế giới vẫn còn ở diện khiêm tốn so với Malaysia hay Indonesia.
Sau cùng, thất bại 0-4 của Việt Nam trước Malaysia không hẳn nằm ở góc độ chiến thuật. Nó nằm ở câu chuyện vĩ mô mà những người yêu bóng đá Việt Nam đều không khó để nhận ra. Tuy nhiên, để tìm ra lời giải cho bài toán ấy, quá nhiều vấn đề cần phải giải quyết.
Bóng đá đội tuyển quốc gia giờ đây bắt đầu ngả về xu hướng cấp độ CLB. Sự cởi mở hơn về việc nhập tịch ngoại binh hay tìm kiếm cầu thủ con lai đã thay đổi diện mạo bóng đá của nhiều khu vực trên thế giới. Tại Đông Nam Á, câu chuyện giờ đây đã không còn là cuộc đối đầu của riêng Việt Nam, Thái Lan như nhiều thập kỷ trước đó…